Kort en krachtig: als iemand zegt “dat is koren op de molen”, bedoelt diegene dat een gebeurtenis, uitspraak of informatie precies in iemands voordeel werkt — het levert die persoon iets op of versterkt zijn positie, net zoals graan de molen van de molenaar doet draaien.
Wat betekent “dat is koren op de molen” precies?
Letterlijk verwijst het naar graan (koren) en de molen: als er veel koren bij de molen komt, heeft de molenaar werk en voordeel. Figuurlijk betekent het dat iets een ander voordeel oplevert of diens argument versterkt. Vaak gebruik je de uitdrukking om aan te geven dat een situatie een bepaalde persoon of partij helpt bij het bereiken van zijn doel of bij het overtuigen van anderen.
Waar komt de uitdrukking vandaan?
De uitdrukking is ontstaan in tijden dat molens een essentieel onderdeel waren van voedselproductie. Hoe meer koren er naar de molen ging, hoe beter voor de molenaar: meer werk, meer winst, en meer macht in lokale economieën. Die concrete situatie werd uiteindelijk een metafoor voor alles wat iemand “rijker” of sterker maakt in een discussie of machtsstrijd. Historisch gezien spreekt de beeldspraak voor zich en is ze al lang ingeburgerd in het Nederlands, omdat het dagelijkse leven toen nauw verbonden was met landbouw en molens.
Wanneer gebruik je deze uitdrukking?
Je gebruikt het vooral om te signaleren dat iets een beoogde of onverwachte meevaller is voor iemand anders. Voorbeelden: nieuws dat iemands standpunt bevestigt, een blunder van de tegenstander, of een gunstige wending in onderhandelingen. Het heeft vaak een licht ironische of kritische ondertoon: je benadrukt dat iets óns voordeel niet is maar precies dat van de ander.
Concrete voorbeelden van gebruik
1) Politiek: “De nieuwe cijfers zijn koren op de molen van de oppositie” — de cijfers versterken de oppositie. 2) Werk: “Zijn fout bij de presentatie was koren op de molen voor de concurrent” — de concurrent profiteert. 3) Privé: “Die roddel is koren op de molen van haar twijfels” — de roddel voedt haar onzekerheid.
Hoe herken je of iets echt “koren op de molen” is?
Snelle checklist
– Vraag jezelf: wie heeft er voordeel bij deze ontwikkeling? – Vergelijk met eerdere belangen: bevestigt dit nu iemands doel of argument? – Is het een incidentele meevaller of structureel voordeel? Als minstens één vraag met ‘ja’ beantwoord wordt, heb je waarschijnlijk koren op de molen.
Tips om de uitdrukking goed te gebruiken
1) Wees precies: gebruik de uitdrukking niet voor gewone geluksmomenten; het gaat om versterking van een positie of argument. 2) Let op toon: vaak klinkt het kritischer of cynischer—pas je woordkeuze aan als je het vriendelijk wilt brengen. 3) Vermijd overmatig gebruik: als je het te vaak zegt, verliest de uitdrukking kracht.
Synoniemen en alternatieven
Andere korte manieren om hetzelfde te zeggen zijn “dat speelt in iemands kaart”, “dat komt uit”, “dat is een steun in de rug” of “dat is voer voor”. Kies het alternatief dat het beste past bij de context: informeel, zakelijk of humoristisch.
Praktische tip voor direct gebruik
Als je in een gesprek of vergadering voelt dat nieuws of een argument iemand onbedoeld sterk maakt, zeg dan kort “dat is koren op de molen van X” en voeg meteen toe welk gevolg dat heeft — zo maak je de impact concreet en help je anderen snel de belangen te zien.