Waarom zeggen we ‘van hetzelfde laken een pak’?

Kort antwoord: de uitdrukking betekent dat twee zaken eigenlijk hetzelfde zijn of uit dezelfde bron voortkomen — letterlijk: gemaakt van hetzelfde laken (stof) tot een pak (kledingstuk) — en komt voort uit het beeld dat iets uit exact hetzelfde materiaal vervaardigd is, dus geen wezenlijk verschil vertoont.

Betekenis in één zin

“Van hetzelfde laken een pak” gebruik je wanneer je wilt zeggen dat iets niet anders of nieuw is, maar hetzelfde blijft als iets anders. Denk: twee politici die verschillend doen maar hetzelfde beleid voeren, of twee problemen met dezelfde oorzaak.

Herkomst en uitleg

De woorden ‘laken’ en ‘pak’ verwijzen naar stoffen en kleding. Laken was vroeger een veelgebruikte wollen of linnen stof; als twee pakken van hetzelfde laken gemaakt zijn, betekent dat dat ze van dezelfde grondstof en dus van dezelfde soort zijn. De uitdrukking is oud‑Nederlands en komt al in teksten uit de 17e–18e eeuw voor. Linguisten stellen dat het beeld van dezelfde stof voor identieke oorsprong of gelijkheid al snel populair werd als zegswijze.

Hoe gebruik je de uitdrukking correct?

Woordkeuze en grammatica

Je zegt meestal: “Dat is van hetzelfde laken een pak” of “Het is van hetzelfde laken, een pak”. Het is elliptisch: voluit zou het iets zijn als “dat is van hetzelfde laken als het andere pak gemaakt”. De uitdrukking staat vaak in informele registers, maar kan ook in kranten of opinies gebruikt worden.

Wanneer wél en niet gebruiken

Gebruik deze uitdrukking als je wilt benadrukken dat twee situaties of personen weinig wezenlijk verschillen. Vermijd het als je iets heel concreets bedoelt (bijvoorbeeld letterlijk kledingmateriaal) of in extreem formele zakelijke teksten waar heldere, letterlijke taal vereist is.

Voorbeelden van gebruik

Voorbeelden helpen snel te snappen hoe je het toepast: “Politiek gezien was de oppositie sterker in toon, maar inhoudelijk was het van hetzelfde laken een pak.” “Je denkt dat je manager nu anders gaat handelen, maar eerlijk gezegd is het van hetzelfde laken een pak.”

Synoniemen en vergelijkbare uitdrukkingen

Andere manieren om hetzelfde te zeggen: “meer van hetzelfde”, “op hetzelfde neerkomen”, “allemaal hetzelfde”, “het blijft hetzelfde”. Kies afhankelijk van nuance: “meer van hetzelfde” benadrukt herhaling; “op hetzelfde neerkomen” benadrukt dezelfde uitkomst.

Praktische tips voor schrijven en spreken

Tip 1: Zorg voor duidelijkheid

Gebruik de uitdrukking alleen als het publiek bekend is met idiomen; in teksten voor een breed publiek kun je er direct een korte uitleg bij zetten: “van hetzelfde laken een pak – oftewel: geen wezenlijk verschil”.

Tip 2: Varieer bij herhaling

Schrijf je een tekst waarin je vaak wilt zeggen dat iets hetzelfde is? Wissel af met synoniemen om herhaling te vermijden en de tekst fris te houden.

Tip 3: Let op register

In vriendschappelijke gesprekken en opiniestukken kun je de uitdrukking prima gebruiken. In officiële documenten kun je kiezen voor neutralere termen zoals “identiek” of “gelijksoortig”.

Veelgemaakte fouten

Sommigen veranderen de volgorde of laten woorden weg: “van hetzelfde pak een laken” is onjuist. Houd de vaste vorm aan of gebruik een beknopte variant als “meer van hetzelfde”. Ook wordt de uitdrukking soms té vaak en daardoor onnodig cynisch gebruikt; check of je echt een nuance van gelijkheid wilt benadrukken.

SEO-tips als je hierover schrijft (voor webmasters en bloggers)

Gebruik sleutelzinnen als “van hetzelfde laken een pak betekenis”, “herkomst van de uitdrukking”, “uitdrukking uitleg” in titel, meta description en eerste alinea. Voeg voorbeelden en synoniemen toe zodat je artikel op grotere variatie zoektermen scoort. Interne links naar posts over andere Nederlandse uitdrukkingen helpen ook.

Praktische check die je meteen kunt toepassen: vervang in je zin “van hetzelfde laken een pak” tijdelijk door “meer van hetzelfde” — leest de zin nog natuurlijk en klopt de betekenis? Zo niet, kies dan een letterlijkere formulering.