Wat betekent ‘met man en macht’?
Kort antwoord: “met man en macht” betekent dat je iets met alle beschikbare mensen en middelen doet — dus met volledige inzet, kracht en toewijding; je zet alles in wat je hebt om een doel te bereiken.
Korte, heldere uitleg van de betekenis
De uitdrukking zegt eigenlijk twee dingen tegelijk: “man” staat voor mensen, mankracht of personeel; “macht” staat voor kracht, middelen of macht in ruimere zin. Samen leggen ze de nadruk op een totale inzet: iedereen en alles wordt ingezet. Je gebruikt het bij urgente situaties (ramp, spoedklus) of wanneer je wilt laten zien dat er geen enkele hulpbron wordt gespaard.
Oorsprong en achtergrond — waar komt de uitdrukking vandaan?
De uitdrukking komt voort uit oudere, vaak militaire en maritieme woordgebruik waarbij het inzetten van manschappen en macht (kracht, bewapening, middelen) centraal stond. Tegenwoordig is het een algemene idiomatische uitdrukking geworden, los van puur militaire contexten. Dat verklaart ook waarom het zo’n sterke, beeldende lading heeft.
Wanneer gebruik je ‘met man en macht’?
Gebruik deze uitdrukking wanneer je wilt benadrukken dat iets met maximale inzet gebeurt. Enkele typische situaties:
- Hulpdiensten die na een ramp alles inzetten: “De hulpdiensten werkten met man en macht om slachtoffers te redden.”
- Een bedrijf dat alle middelen inzet om een product te redden: “We zetten met man en macht in op het oplossen van het kwaliteitsprobleem.”
- Vrijwilligers die een evenement opzetten: “De organisatie werkte met man en macht om het festival op tijd klaar te krijgen.”
Voorbeelden die je direct kunt gebruiken
- Journalistiek: “De autoriteiten gingen met man en macht te werk tijdens de evacuatie.”
- Zakelijk: “We werken met man en macht aan de deadline — verwacht vertragingen in andere projecten.”
- Dagelijks: “We hebben met man en macht schoongemaakt voor de opendeurdag.”
Synoniemen en alternatieven (ook genderneutrale opties)
Synoniemen die hetzelfde idee overbrengen: “alle hens aan dek”, “met volle kracht”, “met alle beschikbare middelen”, “alle zeilen bijzetten”, “met alle macht en middelen”. Als je bewust wilt kiezen voor genderneutrale of minder militaire beeldspraak, kun je bijvoorbeeld zeggen: “met alle beschikbare mensen en middelen”, “met volledige inzet” of “we zetten alles in wat we hebben”.
Wanneer kies je wél voor alternatieven?
In officiële, zeer formele teksten of in contexten waar je gendergevoeligheid wilt benadrukken, kies dan voor neutrale formuleringen zoals hierboven. In nieuwsartikelen, spreektaal en informele teksten is ‘met man en macht’ prima en gangbaar.
Valkuilen: wanneer je de uitdrukking niet moet gebruiken
Let op overdrijving: de uitdrukking suggereert totale inzet. Gebruik hem niet voor kleine inspanningen (“we hebben met man en macht de boodschappen gedaan” klinkt overdreven). Ook in zeer politiek of gevoelig getinte teksten kan de militaire toon ongewenst zijn.
Checklijst: gebruik ‘met man en macht’ correct
- Is het doel belangrijk of urgent? Zo ja, past de uitdrukking beter.
- Gaat het om veel mensen of veel middelen? Dan is de uitdrukking relevant.
- Is de context formeel of gevoelig voor gender- of militaristische beelden? Overweeg dan een alternatief.
- Wil je nadruk zonder overdreven dramatiek? Gebruik dan een minder sterke variant (“met alle middelen”).
Praktische tip: Vervang ‘met man en macht’ in je tekst door een neutrale formulering en lees het even hardop. Als de zin nog steeds de juiste urgentie en helderheid behoudt, kies dan die neutrale versie; anders kun je de originele uitdrukking prima laten staan.