Wat is een leap year of schrikkeljaar?

Een schrikkeljaar (in het Engels “leap year”) is een jaar waarin een extra dag wordt toegevoegd aan de kalender: 29 februari. Simpel gezegd: in plaats van 365 telt een schrikkeljaar 366 dagen, zodat onze kalender blijft aansluiten op de echte omlooptijd van de aarde rond de zon.

Kort en concreet: hoe werkt een schrikkeljaar?

De korte regel is: een jaar is een schrikkeljaar als het deelbaar is door 4, behalve als het deelbaar is door 100 — dan is het géén schrikkeljaar — tenzij het wél deelbaar is door 400, dan is het opnieuw wel een schrikkeljaar. Voorbeelden: 2024 is schrikkeljaar (deelbaar door 4), 1900 was géén schrikkeljaar (deelbaar door 100, maar niet door 400), en 2000 was wél schrikkeljaar (deelbaar door 400).

Waarom gebruiken we schrikkeljaren?

De aarde doet er ongeveer 365,2422 dagen over om één keer om de zon te draaien. Als je elk jaar precies 365 dagen telt, loopt de kalender langzaam achter bij de seizoenen. Door af en toe een extra dag toe te voegen compenseer je die 0,2422 dag per jaar. Het huidige systeem (de gregoriaanse kalender, ingevoerd in 1582) corrigeert de fout van de oudere juliaanse kalender en zorgt ervoor dat seizoenen en data zoals lente-equinoxen op lange termijn stabiel blijven.

De exacte regel stap voor stap

Stap 1: deelbaar door 4?

Als het ja is, ga door naar stap 2. Als het nee is, dan is het géén schrikkeljaar.

Stap 2: deelbaar door 100?

Als het ja is, ga door naar stap 3. Als het nee is, dan is het wél schrikkeljaar.

Stap 3: deelbaar door 400?

Als het ja is, dan is het wél schrikkeljaar. Als het nee is, dan is het géén schrikkeljaar.

Praktische voorbeelden

– 2024: deelbaar door 4 en niet door 100 → schrikkeljaar. – 2028: ook schrikkeljaar. – 1900: deelbaar door 100 maar niet door 400 → géén schrikkeljaar. – 2000: deelbaar door 400 → schrikkeljaar.

Hoe check je snel of een jaar schrikkeljaar is (handig voor ontwikkelaars en planners)

Je kunt een simpele rekenregel gebruiken: kijk naar de delingsrest (modulo). In Excel of Google Sheets kun je bijvoorbeeld deze formule gebruiken: =ALS(OF(MOD(A1;400)=0;EN(MOD(A1;4)=0;MOD(A1;100)<>0));”Schrikkeljaar”;”Geen schrikkeljaar”). In programmeertalen is het patroon hetzelfde: if (year % 400 == 0) leap = true; else if (year % 100 == 0) leap = false; else if (year % 4 == 0) leap = true; else leap = false.

Praktische gevolgen en concrete tips

1) Verjaardagen van 29 februari

Mensen geboren op 29 februari vieren hun verjaardag vaak op 28 februari of 1 maart in niet-schrikkeljaren. Voor officiële zaken (ID, leeftijdsgrenzen) volgen landen verschillende regels; check altijd lokale wetgeving. Tip: leg vast in contracten/AWB of je 28 feb of 1 mrt als vervangende datum wil gebruiken.

2) Contracten, deadlines en automatische systemen

Controles: kijk of contracten eindigen op datum +1 jaar of exact na X dagen; automatische systemen die dagen optellen kunnen onverwacht gedrag tonen bij 29 februari. Tip: als je software ontwikkelt, test datumlogica specifiek met 28-02-2020 → 01-03-2020 en 28-02-2024 → 29-02-2024 scenario’s.

3) Salaris, uren en boekhouding

Salarisberekeningen op dagbasis kunnen anders uitpakken als een maand of jaar een extra dag bevat. Voor werknemers met daglonen: verifieer of je loonberekening rekening houdt met 366 dagen wanneer je jaarbasis gebruikt. Tip: controleer payroll-instellingen vóór het eerste schrikkeljaar in je loonperiode.

4) Evenementen en planning

Als je een jaarlijks evenement plant op een vaste kalenderdatum, denk na over 29 februari: vind je het OK dat het evenement eens in de vier jaar op exact die datum valt? Tip: zet alternatieve datums in je evenementenbeleid voor niet-schrikkeljaren.

5) Software en databases

Verschillende programmeerplatforms en bibliotheken trekken datumlogica anders. Gebruik altijd beproefde datum-libraries (bijv. moment.js, date-fns, of ingebouwde kalenderfuncties) en schrijf unit tests die schrikkeljaren behandelen. Tip: voeg testcases toe met jaren als 1996, 2000, 1900, 2100 om alle randgevallen te dekken.

Belangrijke randgevallen en historisch context

De gregoriaanse kalender corrigeerde het overschot van de juliaanse kalender door 3 schrikkeldagen over 400 jaar te verwijderen (julian had elk 4e jaar een schrikkeljaar zonder uitzondering). Daarom is de gregoriaanse regel (delen door 400) essentieel. Toepassing: sommige landen introduceerden de gregoriaanse kalender pas later, wat in historische data zorgt voor verschuivingen — belangrijk bij genealogie of historisch onderzoek.

Handige rekentruc zonder rekenmachine

Als je snel wilt checken: deel het jaar door 4. Als er een rest is, geen schrikkeljaar. Als het precies uitkomt, kijk dan of het ook door 100 gedeeld wordt. Als dat zo is, het is alleen schrikkeljaar als het door 400 gaat. Een praktisch ezelsbruggetje: “4 ja, 100 nee, 400 ja.”

SEO-waardevolle woorden voor wanneer je meer wilt weten

Woorden die handig zijn als je verder zoekt: schrikkeljaar uitleg, leap year betekenis, 29 februari, gregoriaanse kalender, hoe bereken je schrikkeljaar, verjaardagen 29 feb, datumlogica, leap year programmeren.

Praktische tip die je direct kunt toepassen: open je digitale agenda of kalender-app en blader naar het volgende schrikkeljaar (bijvoorbeeld 2028) om te controleren of 29 februari correct wordt weergegeven; zo weet je meteen of je apparaat en gekoppelde services datumcorrecties goed verwerken.