Direct antwoord: De makkelijkste en veiligste manier om kalk van de kraan te halen is door delen die je kunt losmaken kort te weken in witte azijn of een citroenzuuroplossing en vastzittende resten daarna zachtjes weg te wrijven met een tandenborstel of microvezeldoek; voor vaste kranen wikkel je een doek met azijn om de kraan en laat je het intrekken.

Wat heb je nodig?

  • Witte huishoudazijn of citroenzuur (poeder).
  • Een oude tandenborstel of kleine borstel.
  • Microvezeldoek en zachte spons.
  • Een plastic zakje en touw/zoemer voor douchekop of perlator.
  • Handschoenen en optioneel veiligheidsbril.
  • Kleine schroevendraaier om perlator/straalmenger los te maken.

Snelle methode voor losse onderdelen (perlator/straalmenger)

Stappenplan

  1. Draai de kraan uit en schroef de perlator los met de hand of met een tang gewikkeld in een doek.
  2. Doe het onderdeel in een glas en giet er witte azijn over tot het onderstaat. Gebruik bij lichte aanslag 1:1 azijn:water, bij hardnekkige aanslag puur witte azijn.
  3. Laat 30 minuten tot enkele uren weken (bij zeer zware aanslag tot een nacht).
  4. Borstel met een tandenborstel alle gaatjes schoon, spoel af en monteer terug. Controleer rubbers en vervang indien versleten.

Vaste kraan of kraanlichaam ontkalken

Azijnmethode (veilig en effectief)

  1. Doek natmaken met witte azijn (puur of 1:1 met water voor gevoelige afwerkingen).
  2. Wikkel de doek strak rond de verontreinigde delen en zet vast met elastiek of tape.
  3. Laat 30–60 minuten intrekken (bij lichte aanslag 10–15 min kan volstaan).
  4. Verwijder doek, wrijf met microvezel of zachte borstel en spoel goed met water.

Citroenzuur (alternatief zonder geur)

  1. Los 1–2 eetlepels citroenzuurpoeder op in 250–500 ml warm water.
  2. Breng aan met spons of wikkel een doek die in de oplossing is gedoopt.
  3. Laat 30–60 minuten inwerken, borstel en spoel na.

Hardnekkige kalk: commerciële ontkalkers en veilige alternatieven

Als azijn of citroenzuur niet genoeg helpt, kies je een commerciële ontkalker die geschikt is voor sanitair. Lees het etiket: sommige middelen bevatten bijtende zuren (fosforzuur, zoutzuur) die sterk werken maar ook afwerkingen en kitnaden kunnen aantasten. Gebruik die alleen bij goede ventilatie, draag handschoenen en test eerst een onopvallend stukje.

Specifieke tips per materiaal

Chroom en verchroomde kranen

  • Azijn of citroenzuur gebruiken, nooit schurende middelen of staalwol.
  • Droogwrijven na reiniging voorkomt nieuwe vlekken.

RVS (roestvrij staal)

  • Azijn werkt prima, maar poets altijd in de kleur van de korrel (meestal met de nerf mee) en spoel goed na.

Messing of gelakt/bronskleurig

  • Gebruik lauwe azijn verdund 1:2 of citroenzuur licht en test op kleurvastheid. Vermijd te sterke zuren en agressieve schuurmiddelen.

Douchekop ontkalken

  1. Vul een plastic zak met witte azijn (ongeveer genoeg om de sproeiers onder te dompelen).
  2. Zet de zak om de douchekop en bind vast met een touw of elastiek.
  3. Laat 1–6 uur weken (overnacht bij zware aanslag).
  4. Haal de zak weg, draai warm water voor 1–2 minuten om resten weg te spoelen en borstel sproeigaatjes schoon.

Veiligheid en veelgemaakte fouten

  • Mix nooit azijn of citroenzuur met bleekmiddel (chloor) — dat maakt giftige chloordampen.
  • Gebruik geen schuurmiddelen of staalwol op verchroomde of gelakte oppervlakken: die krassen blijvend.
  • Probeer eerst op een onopvallende plek als je twijfelt over het effect op de afwerking.

Preventie: voorkom nieuwe kalkvorming

  • Veeg kranen na elke keer gebruiken droog met een microvezeldoek.
  • Maak perlator maandelijks schoon (loskoppelen en even weken in azijn).
  • Overweeg een waterontharder of sip-filter als je hard water hebt; dat voorkomt aanslag in leidingen en apparaten.
  • Gebruik citroenzuur-tabletten of vloeibare ontkalker periodiek voor apparaten zoals waterkoker en koffiezetter.

Wanneer schakel je hulp in?

Als kalk diep vastzit in binnenleidingen (sterk verminderde doorstroming) of als corrosie zichtbaar is, schakel dan een loodgieter in. Probeer geen agressieve zuren in leidingen zonder professionele controle.

Handige hoeveelheden en contacttijden

  • Witte azijn: 30–60 minuten bij zichtbare aanslag; tot een nacht bij zeer hardnekkige kalk.
  • Citroenzuur: 1–2 eetlepels per 250–500 ml warm water, 30–60 minuten inweektijd.
  • Commerciële ontkalker: volg strikt het etiket (meestal 5–30 minuten afhankelijk van product).

Laatste praktische tip

Heb je een kraan met dunne gaatjes of zichtbare witte randjes? Maak er een routine van: maandelijks de perlator losweken in azijn en dagelijks even droogwrijven — dat kost je 2 minuten per keer en voorkomt dat kalk ooit echt hardnekkig wordt.